«Et meire å bite 'ti»

Merkedagar og joletradisjonar blei tema då Ellen Marie Prag og Vest-Telemark seniorlæring inviterte til førjolstreff på frivilligsentralen i Seljord med Geirr Lystrups «Kakelinna» som intro.

– Denne boka fekk mor, og eg arva den av henne, fortel Ellen Marie Prag, medan ho lyfter fram ei stor, godt bruka og sliten kokebok skrive av Henriette Schønberg Erken.

Saman med Reidar Skogheim blei årets siste treff i Vest-Telemark seniorlæring opna med visa «Kakelinna» av Geirr Lystrup.

– Dette er den femtande utgåva av kokeboka, der den fyrste varianten blei gjeven ut i 1914, og boka har eg nesten slite ut. Henriette Schønberg Erken er Noregs fyrste store matmor, seinare har me fått Ingrid Espelid Hovig og Bodil Nordjore. Tre store matmødrer, sa Prag då Vest-Telemark serniorlæring var samla på frivilligsentralen i Seljord ein føremiddag i desember.

Prag fortalde om Schønberg Erken som reiste til Berlin for å utdanne seg innan matstell, og som seinare skreiv mange kokebøker, starta lærarinneskule, underviste og heldt foredrag.

– Eg har hatt mykje glede av kokeboka og oppskriftene. Det er kanskje spesielt jolebaksten, tips innan slakting og korleis ein lager gode medisterkaker eg har henta flest tips om, fortalde ho.

Lefse, lompe, humpe, stumpe

Oppskrifter og tradisjonar knytt til matstell og kakebakst blei knytt saman med merkedagane me har på primstaven heilt frå joleførebuingane tok til den 11. november.

– I førjolstida krympa ein inn på maten slik at ein skulle setje meir pris på alt det gode som kom på bordet til jol, fortalde Prag og tok føre seg dei ulike merka på primstaven gjennom adventstid, til kakelinna og solsnu, til tollesmesse 23. desember då heile familien skulle i badestampen, og dei vaksne gjerne fekk ein badesup.

– Og det var veldig viktig at badevatnet ikkje blei tømt ut før 1. juledag, fortalde ho og snakka om skikkar knytt til dei følgjande dagane gjennom jolehøgtida og ut i det nye året.

– Me ser fram til nye seniortreff på nyåret der me kanskje vil ta opp korleis ein brukar telefon og data, og me ynskjer å bli betre kjent med alle kulturinstitusjonane og musea me har i regionen, så me har mykje spanande på gang, sa Skogheim.