Inspirert frå Arabygdi

I 1996 gav Sverre Øygarden (1926–1999) ut diktsamlinga «Kvilesteinar», for ein stor del dikt inspirert frå heimbygda Arabygdi. No gjev etterkomarane hans ut dikta på nytt, i utvida utgåve.

«Eg ser dei for meg –

kvilesteinane

eit sete i berget

eller steinar

som berre låg der

 

Når vaksne karar

bar ei tung bør til gards

var det så altfor mange

av desse steinane

fordi eg sprang lettføtt

utan bør

 

Seinare fekk eg bruk for dei

 

Med lette bører

gjekk eg forbi

mange av steinane

med tyngre bører

brukte eg fleire

 

Og no –

står ikkje kvilesteinane

tett nok»

 

Det er titteldiktet i «Kvilesteinar og andre dikt». Etterkomarane etter Sverre Øygarden; Sigrid Øygarden, Helga Øygarden, Anne Øygarden Eikill, og Åse Øygarden, har teke med ni dikt som er skrivne etter at diktsamlinga kom ut i 1996. Sverre Øygarden var då 70 år, og gav ut samlinga med dikt han hadde skrive over lang tid.

– I denne boka har vi samla både gamle og nyare dikt, nokre underfundige og andre litt «blå», skriv utgjevarane. Dei opplyser at dei også har funne ein del teikningar og nokre akvarellar etter Sverre, som dei har «krydra» diktsamlinga med.

Pedagog og kulturmenneske

Sverre Øygarden var fødd og oppvaksen i Arabygdi. «Sverre var pedagog og kulturmenneske og viste tidleg kreative evner slik det kjem til uttrykk i denne boka gjennom dikt og teikningar,» presenterer utgjevarane han.

Han har vore lærar på Edland og Rjukan. Han studerte pedagogikk og psykologi på Universitetet i Oslo, var skulepsykolog i Tinn, og blei seinare universitetslektor i pedagogikk og undervisningsleiar ved Pedagogisk seminar ved Universitetet i Oslo.

Han var aktiv i kulturlivet og politikk i Rælingen, og fekk kulturprisen der i 1999.

Då han gav ut «Kvilesteinar» i 1996, sa han til Vest-Telemark blad at han hadde skrive dikt i lang tid.

– Eg prøvde lenge å skrive rim, dikt og små tekstar utan at eg syntest det blei noko brukbart. Så tok eg til å skrive ned ein del inntrykk frå min eigen barndom – og dette utløyste assosiasjonar og stemningar som ikkje er knytt til tid og stad. Desse tankane har eg prøva å setje ord på.

Han seier til avisa at han med diktsamlinga vil formidle noko daglegdags og enkelt.

– Ofte har tekstane vore lengre, og så skjer eg vekk det som ikkje synest nødvendig. Då blir det litt betre.

Heimlege minne

Det er ikkje tvil om at Øygarden hentar mykje av dei daglegdagse inntrykka frå heimlege trakter. Som «Gamlevegen», frå den tida det enno ikkje var køyreveg til Arabygdi.

«Vegen ut av bygda

var ein smal gangstig

som krøkte seg fram

langsmed vatnet

 

Folk som kom innom

kunne ikkje forstå

korleis vi kunne greie oss

med så dårleg veg

 

Men vi som budde der

såg på einannan

og skjøna ikkje

korleis vi skulle ha

greidd oss forutan»

 

Men han tek også inn den nye tida:

 

Samtale med Myllaren

Folk som kom køyrande gjennom bygda

etter den store kraftutbygginga

sa at bygda var øydelagt

borte var den idylliske gangvegen

skjemmande kraftliner i aust og vers

og så det store uteanlegget plassert midt i synte på folk

sa dei

 

Eg gjekk til Kosi

sette med ned på steinen og tala med Myllaren

fortalde kva folk sa

At bygda var øydelagt og all idyll borte

 

Myllaren sat og grunda lenge

og så kom det:

– eg såg mykje armod i mi tid

og jamen fekk eg smaka armoda sjølv au

det var ikkje lett for bonna mine

men du veit eg visste det var krefter i fossen

og no har die lært å nytta desse kreftene

 

Så lyfte han hovudet og såg rett på meg

– til dei som klagar mest over det nye ville eg seia:

kom her ein haustkveld

like før sola går ned i glo bak Saubrekknuten

då skul alle strengene som skiraste gull

overstrenger og understrenger

og høgst oppi Suleskard, notestolen

heile bygda ser granngiveleg ut som ei storfele

 

Så lo han

– eg trur dei har kome til å reise meg eit minnesmerke

utan å vita det

synest du eg er innbilsk, sa han

 

– Nei, svara eg

– så pass stort bør eit minnesmerke vera

over ein så stor spilemann

 

Eg såg han lika svaret mitt