Det siste klassebildet

Onsdag gjekk elevane for siste gong ut døra på Åmotsdal skule.

Det var litt høgtideleg stemning i Åmotsdal onsdag då det blei markert at 270 års skulehistorie i bygda er over.

– Det er siste skuledagen. I morgon er det sommarferie, forklarar Nora Kasland Groven.

3. klassingen er i gang med å sope utgangspartiet reint. Den siste dagen er litt annleis. Det har også dei siste dagane vore.

– Det har vore hektisk, seier lærar Åsbjørg Moland, om flytteprosessen til Flatdal skule.

Alt av brukande inventar er flytta til skulen som nå skal huse elevar frå både Flatdal og Åmotsdal.

Ringer med bjølla

– Nå vil eg ringe inn, seier Nora, og finn fram bjølla som står innafor hovudinngangen.

Dei kring 20 elevane strøymer inn. VTB blir tatt med på ei kjapp omvising. Det blir orientert om skuleturar dei har vore på. Foreldra ordna med Oslo-tur med mellom anna gokart-køyring. Skulen har stått for både gåtur frå Møsstrond til Skuldalen, og tur til Vest-Telemark museum.

På museet har dei lært å bruke hanskar når dei steller med historiske gjenstandar. I eit klasserom ligg ei rekkje steinar.

– Her er steinutstillinga vår, forklarar Nora, og tek på seg ein hanske.

Han er ikkje lenge på handa.

– Me får ta meir om det etterpå. No er det quiz, seier ho, og småspring inn i naboklasserommet.

Her blir elevane dela inn i fire grupper. Åsbjørg stiller fleip- eller faktaspørsmål om dei fire lærarane på skulen. Og elevane diskuterer flittig; om Svein Vetle (Trae) har helsa på kongane Haakon VII, Olav V og Harald V, om Åsbjørg (Moland) har drukke slangeblod, om Ingrid (Wangensteen) har vore på ekvator, og om Bård (Lervik) ville bli lærar for å kunne gje masse lekser.

Avslutta med Knopfler

Så byrjar det å strøyme folk til gymsalen. Her skal det offisielle avslutningsprogrammet vera. Rektor Trae minner om korleis dei skal gjera det. På rekkje og rad gjer elevane seg klare. Med fana heisa kjem dei inn i gymsalen.

På scenen set Trae seg ned med elevane Kristine Dyrland og Øsmon Øverbø Aarbakk. Her gjev dei eit lite innblikk i den 270 år lange skulehistoria i bygda.

Informasjonen byggjer på sogelagstidskriftet Øvre Annex i 2005 då Trae såg tilbake på dei gamle skuleordningane.

I 1742 fekk biskop Kærup laga eit framlegg til plan for skulane i Seljord. Alt året etter godkjende biskopen lærarløner for Seljord, Flatdal og Åmotsdal. Trae fortel at det tidleg på 1800-talet var få i bygdene som kunne skrive og rekne, og mange måtte gå om att for presten fordi dei ikkje kunne katekismen. I Åmotsdal er det mellom anne ei historie om ein som gjekk fleire år for presten, men som til slutt fekk fylgjande attest: «Communicanten har små evner, men er god til å danse halling.»

Han slapp gjennom nålauget og kunne dermed gifte seg. Konfirmasjonen var nemleg ein føresetnad for å bli vigd.

Hendene i vêret

Elevane sat lydhøyre i salen. Neste år er dei på plass i Flatdal, og Trae spurde om det var nokon som hadde fått seg vener på den nye skulen.

Det var det. Ein etter ein rekte dei opp handa.

– Eg veit også namna på mange, peika ein av elevane på.

Deretter var det tid for musikk og dans. Både elevar og rektor sleppte seg laus til tonane av Mark Knopfler.

– Dette er, eg hadde nær sagt this is it, men «What it is», introduserte Trae avslutningsnummeret.

Kommunalsjef Ronde Schade helsa frå ordførar og rådmann som ikkje hadde høve til å vera på avslutningsdagen. Han sa han hadde gru-gleda seg til dagen.

– Det er vemodig at det er siste gong de er samla her. Men det gler meg at alle rekte opp handa på spørsmålet om de har fått nye vener i Flatdal, sa Schade, som trekte ein liten parallell til utvandringa til Amerika.

– Men de skal ikkje reise 6–7 månadar for å starte eit heilt nytt liv. De skal berre ta bussen til Flatdal og kjem til å knyte mange nye kontaktar der, sa Schade.

– Det er viktig at skulen i Flatdal blir for både åmotsdølar og flatdølar, la han til.

Deretter var det tid for utdeling av elevvurderingar, før rektoren rosa dei tilsette. Både lærarar, SFO-tilsette, reinhaldar, vaktmeister og bussjåfør blei vist merkesemd på den siste skuledagen, før elevane forlét gymsalen med fana.