Kjøp av tenester framfor tilskot til dyrlegane

Staten har ansvaret for ei forsvarleg dyrlegedekking, men inntil vidare er det berre marknaden som rår. No vurderer Mattilsynet å overføre arbeidsoppgåver til privatpraktiserande dyrlegar.

Distriktsveterinærane i vestfylket er no overførte til Mattilsynet, og har såleis ingen klinisk praksis lengre. Regiondirektør for Mattilsynet i Buskerud, Vestfold og Telemark, Kristina Landsverk, omtalar Vest-Telemark som eit utfordrande område når det gjeld å få til ei forsvarleg dyrlegedekking.

– I Tinn og i Nore og Uvdal er veterinærar i Mattilsynet med i den kliniske beredskapen. Men slike ordningar vil ikkje bli praktiserte i Vest-Telemark. Unntaket er at ein av veterinærane ved kontoret i Seljord har permisjon i lemmingsperioden til våren for å gjera vanleg dyrlegearbeid, fortel Landsverk.

– Marknaden mot seg

Ho medgjev at privatpraktiserande veterinærar i vestfylket har marknaden mot seg.

– Området er grisgrendt, det har blitt færre besetningar og dyrehelsa er betydeleg betra. Problemet for veterinærane er at dei har for få besøk til å få eit bra økonomisk grunnlag, seier ho.

– Kva vil bli gjort for å sikre dyrlegedekkinga?

– Mattilsynet skal i dialog med dei privatpraktiserande dyrlegane. Då ynskjer me å sjå på oppgåver som kan overførast til dei. Å setje ut arbeidsoppgåver er den mest ryddige måten å sikre grunnlaget på, framfor ei eventuell tilskotsordning som er prisgjeve den til kvar tid politiske styringa. Å kjøpe tenester av dei privatpraktiserande er eit meir robust system, meiner ho.

Som døme på tenester Mattilsynet kan tenkje seg å kjøpe av veterinærane nemner ho blodprøvetaking og kjøttkontroll.

– Fleire mindre, private slakteri vil koma til, og det kan vera aktuelt å overlate kjøttkontrollen til dyrlegane. For å sikre dyrlegedekkinga må ein laga robuste løysingar som får ordninga til å bera seg sjølv, avsluttar regiondirektøren.

– God dyrlegeteneste eit vilkår for mjølkeproduksjonen

– Det er eit vilkår for produsentane, både lovmessig og økonomisk, at ein får dyrlegehjelp når ein treng det, understrekar leiar i Vest-Telemark produsentlag, mjølkebonde Olav Mostaul.

Han fortel at laget førebels har ei vente- og sjå-haldning når det gjeld dyrlegetenesta, men at dei fryktar det blir vanskeleg å få nok dyrlegar til området.

– Problemet er at området som veterinærkontoret i Seljord dekkjer er stort. Dermed blir mykje av tida nytta til køyring, som dyrlegane ikkje tener særleg på. Lønsemda er mykje større i smådyrpraksisen, der dyra blir tekne med til kontoret, seier Mostaul.

I tillegg til dei store avstandane nemner produsentlagsleiaren også at dyrlegetenesta blant husdyrprodusentane er prega av store arbeidstoppar og stille periodar i mellom.

– Dei største er arbeidstoppane under kalvinga og insemineringa før jol og i lemminga om våren. Då er trongen for dyrlegetenester stor, påpeikar Mostaul, som er uroa for veterinærberedskapen.

– Me fryktar at det kan bli vanskeleg å få dyrlegar til området framover. Produsentlaget har vore i dialog med veterinærane, men i høve til styresmaktene har me ikkje gjort noko enno. Men det er mogeleg me blir nøydde til å koma med ei oppmoding om å ta ansvar for dyrlegetenesta, seier Mostaul.

– Staten har fråskrive seg ansvar

Leiar i Telemark Bonde- og småbrukarlag, Bjørn Borgersen på Rauland, synest staten har fråskrive seg alt ansvar for dyrlegetenesta.

– No er husdyrhaldarane heilt prisgjevne at dei dyrlegane som eventuelt praktiserer i området kan og vil rykkje ut ved sjukdom hjå dyra. Alt er no opp til dei sjølvstendig næringsdrivande veterinærane – også kor mange dyrlegar me har i Vest-Telemark. I Dyrevernlova heiter det at dyr ikkje skal lide i utrengsmål. Det tyder at anten må veterinærhjelp bli tilkalla eller at dyret blir avliva. Dette er problematisk, særleg med dei store avstandane me har i vestfylket. Ikkje alle husdyrhaldarar avlivar, dermed kan dyret bli lidande lenge til det kjem ein veterinær, seier Borgersen.

Småbrukarlagsleiaren fryktar særleg for korleis dyrehelsa blir ivareteken i lemminga.

– Med eit så stort distrikt som heile Vest-Telemark er eg spent på korleis oppgåvene blir løyst i hektiske periodar som lemminga, uttalar han.