Frå flyktning til integrert arbeidstakar

Tal frå SSB frå januar 2025 viser at det totalt er i overkant av 19 000 innvandrarar frå Ukraina som er i arbeid og får lønn i Noreg, der om lag 75 prosent av dei har innvandra etter invasjonen i februar 2022. Alle er registrerte busette, som betyr at dei har fått opphald og har planar om å bli i Noreg i meir enn 6 månader.

Olena Repetiuk (50) er ein av desse. Ho kom til Noreg som flyktning for tre år sidan. I dag bur ho i Seljord og har funne både ro og glede i livet sitt her.

– Eg er veldig fornøgd. Eg likar meg godt i Noreg og Seljord, seier ho.

Olena kjem opphaveleg frå Vest-Ukraina, men flytta til Kyiv då ho var 25. Der budde ho fram til ho flykta frå krigen i 2022. 

Kyiv er ein millionby, så ein kan tenke seg at overgangen frå å bu i ein stor by til å busetje seg i Seljord ville vere stor. 

– Eg er vane med å bu på landsbygda i Vest-Ukraina, så for meg er det ikkje så uvant å bu på ein liten plass, fortel ho.

Olena deltok i introduksjonsprogrammet då ho kom til Noreg, og byrja tidleg i språkpraksis hjå Telespinn i Svartdal. I dag har ho fast jobb der.

– Eg trivst godt her, både med kollegaene og arbeidsoppgåvene, smiler ho.

Språket synest ho derimot er vanskeleg å lære ordentleg.

– No har eg vore her i tre år, og eg føler meg ikkje god i norsk, men kollegaene mine er veldig tolmodige med meg, smiler ho.

Viktig hobby

Olena trivst med handarbeid, og fortel om hobbyen ho har med å flette korger. Denne handverksaktiviteten byrja ho med då ho gifta seg og flytta til ei bygd i Ukraina for å bu saman med mannen sin. 

– I bygda var nesten alle innbyggjarane engasjert i korgfletting, og dette handverket gav dei god inntekt. Eg vart fascinert av dette og lærte med glede å flette korger sjølv, fortel ho.

Etter å ha budd lenge i byen og gløymt bort denne ferdigheita, fann ho det igjen då ho kom til Noreg. 

– Her såg eg moglegheitene til å drive med handarbeid, og eg vart inspirert til å byrje å flette korger igjen, seier ho.

Olena starta med å flette ei skittentøykorg. Den fanga merksemda til naboen, som ville ha seg ei lik. 

– I det augeblikket innsåg eg kor viktig denne kreative aktiviteten er for meg.

No er korgfletting favoritthobbyen hennar.

– Denne aktiviteten fyller livet mitt med glede, og gjev meg høve til å uttrykke meg sjølv, seier ho.

Materiale samlar ho om våren, då selje- og pilkvistane er fylte med sevje. 

Ho meiner teknikken med å flette korger ikkje er vanskeleg når ein fyrst har lært det.

– Eg kunne ha laga fem kurvar på ein dag! Men det gjer eg ikkje, ler ho.

Olena har ingen planar om å skape ein business av dette, sjølv om ho har fått selt ein del av korgene ho har laga.  

– Det er berre ein liten hobby, smiler ho.

Ivrig turgåar

I tillegg til handarbeid, er Olena også ein ivrig turgåar, og glad i å vera ute i naturen, både til fots og med ski på beina.

– Eg er veldig glad i naturen i Noreg, seier ho entusiastisk, og fortel om fjellturar til både Skorve, Hattefjell, Bjørgefjell og Gaustatoppen.

Ho fortel at ho har hatt ein draum om å sova under open himmel på Skorve.

– I fjor sommar skulle me prøve, men det var så mykje regn og vind den dagen, så me overnatta i skogen i staden for. Det var litt av ein tur, ler ho.

Olena har også funne glede i å gå på langrenn. Frå Ukraina hadde ho erfaring med å stå på slalåmski, men ho fortel at ho fyrst lærte å gå på langrennsski då ho kom til Noreg.

– Eg synest det er veldig moro, smiler ho, og viser bilete frå fleire av turane ho har hatt med ski på beina.

– Kjennest som om eg har budd her heile livet

Olena har funne seg godt til rette i Noreg, og ho synest det er mange likskapar mellom norsk og ukrainsk kultur. 

– Det er mykje likt, men ein av dei største forskjellane er måltida. I Ukraina har me varm lunsj, medan i Noreg er det brødskiver. 

Ho seier ho har blitt komfortabel med forskjellane og har tilpassa seg det norske livet, som ho verdset høgt.

– Det kjennest ut som om eg har budd her heile livet, smiler ho. 

Ho seier det viktigaste som skal til for å føle seg heime i eit nytt land er folks gode haldning. Ho understrekar kor godt ho har blitt tatt i mot av lokalsamfunnet. 

– Eg har blitt kjent med veldig mange, og eg føler meg velkommen, smiler ho.

Bekymra for familien i Ukraina

Når ho blir spurt om framtida for Ukraina, er ho usikker.

– Eg synest ikkje prognosane ser gode ut, seier ho alvorleg.

Kva tenker du om ei mogleg fredsavtale?

– Det er veldig vanskeleg å seie, men eg trur ikkje Russland vil trekke seg tilbake og vera med på ei fredsavtale, seier ho.

Olena er djupt takksam for støtta det norske folket har vist ukrainarane i den vanskelege tida.

– Varme ord, vennlegheit og hjelp gjev meg både håp og inspirasjon.

Ho er svært takksam for å vera i Noreg, og er fast bestemt på å bli her også etter at krigen er over. 

– Eg føler meg trygg og beskytta her, seier ho.

Olena har mykje kontakt med vener og familie i heimlandet. Broren bur i Vest-Ukraina, som er eit trygt område, medan mora og dei to søstrene hennar bur i Kyiv, og er meir utsett for angrep. 

– Eg er bekymra kvar dag, og det gjer meg trist at nokon vel konflikt og vald i staden for å nyte og beskytte den vakre planeten vår. Kvifor kan me ikkje leve i harmoni, støtte kvarandre og verne om det som betyr mest – livet, naturen og familiane våre? Me må prøve å finne måtar å forstå og skape fred på, for verda manglar så mykje kjærleik og godheit, avsluttar ho.